Xôi ngũ sắc, loại xôi đặc sản từ núi rừng Tây Bắc, không chỉ hấp dẫn với màu sắc đẹp mắt mà còn với hương vị thơm ngon. Và bạn có thể dễ dàng tạo màu sắc cho xôi ngũ sắc bằng những nguyên liệu từ thiên nhiên phổ biến xung quanh. Dưới đây là 3 cách tuyệt vời để làm xôi ngũ sắc: Xôi ngũ sắc truyền thống, xôi ngũ sắc từ rau củ quả và xôi mít ngũ sắc thơm lừng.
Khám phá cách làm xôi ngũ sắc vô cùng cuốn hút
Xôi ngũ sắc, biểu tượng của năm loại xôi và năm màu sắc khác nhau, sẽ mang đến bàn tiệc những gam màu rực rỡ như vàng, đỏ, tím, trắng và xanh – tượng trưng cho ngũ hành. Tùy thuộc vào vùng miền, bạn có thể sáng tạo bằng cách pha trộn màu sắc hoặc sử dụng các gam màu khác nhau ngoài những màu gợi ý. Xôi ngũ sắc thường xuất hiện trong các dịp cúng giỗ, ngày Tết, lễ cưới, ngày Rằm,… Hãy thử sức với cách nấu xôi ngũ sắc đặc biệt này nhé!
1. Xôi ngũ sắc theo kiểu cổ truyền
Nguyên liệu cho xôi ngũ sắc truyền thống
- Gạo nếp ngon 2kg
- Một bó lá dứa tươi mát
- Một bó lá cẩm tươi ngon
- 1/2 quả gấc chín mọng
- 200g nghệ tươi hoặc bột nghệ
- Một chút rượu trắng thơm ngon
- Gia vị: 6 muỗng muối, 4 muỗng đường, 5 muỗng nước cốt dừa
Bí quyết tạo hương vị xôi ngũ sắc truyền thống
Phương pháp nấu xôi ngũ sắc truyền thống
Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu cần thiết
- Gạo nếp được vo sạch và ngâm trong nước 6 – 8 tiếng, làm cho gạo trở nên mềm mại và dẻo thích hợp khi nấu.
- Các thành phần tạo màu cho xôi ngũ sắc như lá cẩm, lá dứa và nghệ tươi được rửa sạch, bỏ vỏ, sau đó cắt thành từng miếng nhỏ và giã nhuyễn.
Bước 2: Tạo độ sáng cho xôi
- Xôi màu vàng sử dụng nghệ tươi, giã nhuyễn và hòa tan trong 1,5 lít nước lọc. Lọc qua rây để lấy phần nước nghệ, loại bỏ bã nghệ.
- Xôi màu tím sử dụng lá cẩm, cắt thành từng miếng và đun sôi trong 1,5 lít nước lọc. Đun khoảng 15 phút để màu sắc đều, sau đó lọc để lấy nước màu tím, loại bỏ bã lá cẩm.
- Xôi màu xanh sử dụng lá dứa, cắt thành khúc và xay nhuyễn hoặc giã nhỏ. Hòa tan với 1,5 lít nước lọc, khuấy đều và lọc để lấy nước xanh, loại bỏ bã lá dứa.
- Xôi màu đỏ cam sử dụng gấc. Lấy 1 bát to, hòa tan thịt gấc với một chút rượu trắng, bóp đều cho đến khi thịt tách ra khỏi hạt. Loại bỏ phần hạt gấc.
Bước 3: Gạo ngâm trong hỗn hợp nước màu
Đây là một trong những bước quan trọng nhất trong cách làm xôi ngũ sắc, thời gian và cách ngâm quyết định màu sắc cuối cùng:
- Gạo được rửa sạch sau khi ngâm, sau đó chia thành 5 phần đều nhau.
- 3 phần gạo ngâm với nước màu lá dứa, lá cẩm, nghệ, thêm nước cốt dừa 1 muỗng/phần, đường 1 muỗng/phần, muối 1 muỗng/phần. Trộn đều và ngâm gạo thêm 3 tiếng để màu sắc thấm đều.
- Một phần gạo kết hợp cùng thịt gấc, thêm 1 muỗng muối và đảo đều. Phần còn lại của gạo được giữ nguyên, thêm chút muối và đảo đều.
Bước 4: Hấp xôi ngũ sắc bằng xửng hấp
- Sau khi ngâm gạo nếp, chia thành các phần và đặt vào xửng. Sử dụng mảnh giấy nến hoặc tấm tre đan nhỏ để tạo ranh giới giữa các màu gạo. Đun sôi 1 lít nước trong xửng, hấp xôi trong 30 – 45 phút. Sử dụng đũa để tạo lỗ, giữ hạt gạo trong phần xôi gấc để tạo độ rổm và tránh bết xôi.
- Mỗi 10 phút, lau khô hơi nước trên nắp xửng.
- Khi thấy xôi đã chín đều, thêm nước cốt dừa lên mặt xôi, đảo đều và hấp thêm 3-5 phút để xôi trở nên chín mềm hơn và thơm ngon hơn.
Kết quả sau khi áp dụng cách làm xôi ngũ sắc truyền thống của đội ngũ PasGo
Xôi ngũ sắc cuối cùng, đẹp mắt và thơm ngon. Sau khi xôi được hấp chín, hãy trang trí xôi lên đĩa một cách tinh tế để thưởng thức món xôi ngũ sắc hấp dẫn và thú vị. Xôi mềm dẻo, ngấm vị béo thơm của nước cốt dừa. Để trải nghiệm hương vị tuyệt vời hơn, bạn có thể thưởng thức cùng muối vừng và ruốc khô.
2. Xôi ngũ sắc từ rau củ quả
Nguyên liệu cho xôi ngũ sắc từ rau củ quả
- Gạo nếp ngon 2 kg
- Một bó lá dứa hoặc lá nép
- Một quả thanh long ruột đỏ
- Nghệ tươi hoặc bột nghệ
- Một nửa quả gấc
- Dùng nước cốt dừa
Cách nấu xôi ngũ sắc từ rau củ quả
Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu làm xôi
- Gạo nếp sau khi được vo sạch, ngâm trong nước từ 6 – 8 tiếng để gạo nở đều và trở nên mềm mại hơn khi nấu.
- Xôi màu xanh: Lá dứa được rửa sạch, sau đó cắt thành từng khúc và xay nhuyễn, hòa thêm 1 lít nước lọc, lọc để loại bỏ bã lá.
- Xôi màu vàng: Nghệ tươi sau khi được rửa sạch và giã nhuyễn, hòa thêm 1 lít nước và tiến hành lọc để chắt lấy nước, loại bỏ bã nghệ. Nếu sử dụng bột nghệ, hòa tan bột với nước lọc sẽ nhanh chóng hơn.
- Xôi màu tím: Thanh long ruột đỏ được cắt đôi và bỏ vỏ, sau đó cắt thành từng miếng nhỏ. Dằm nát và pha thêm 1 lít nước để hòa tan phần thịt thanh long đã dằm, lọc qua rây để lấy nước.
- Xôi màu đỏ cam: Gấc được sơ chế bằng cách lấy phần thịt ra bát tô lớn, thêm chút rượu và trộn đều. Bóp thật kỹ thịt gấc để loại bỏ hoàn toàn phần hạt, sau đó loại bỏ phần hạt.
Bước 2: Ngâm gạo cùng với hỗn hợp màu sắc
- Gạo sau khi ngâm được vớt ra và rửa sạch với nước. Chia gạo thành 5 phần và ngâm với nước lá dứa, nước nghệ, nước thanh long. Ngâm gạo với 3 loại nước màu này trong 3 tiếng để gạo hấp thụ màu.
- Phần nước lá dứa, giữ lại 1/3 nước để sau khi hấp gạo màu không bị nhạt. Phần gạo ngâm với nước nghệ nên ngâm trong 1 tiếng, sau đó đổ nước và ngâm lại để loại bỏ mùi nồng của nghệ. Phần nước lọc thanh long cũng giữ lại 1 phần để rưới vào gạo khi hấp.
- Gạo đã ngâm trộn với thịt gấc và để ngấm màu trong khoảng 30 phút.
- Gạo còn lại giữ nguyên và thêm chút muối để làm đậm vị.
Bước 3: Hấp xôi ngũ sắc hoa quả
- Gạo sau khi ngâm với màu được đổ ra để ráo. Rải đều gạo lên xửng hấp, ngăn cách các màu bằng tre hoặc giấy nến để không bị trộn lẫn.
- Bắc nồi lên bếp, thêm nước vào nồi và đặt xửng gạo lên hấp. Đậy nắp và hấp trong 45 phút cho gạo mềm và dẻo. Mỗi 10 phút mở nắp xửng, đảo đều gạo và lau phần hơi nước trên nắp.
Bước 4: Hoàn thiện xôi ngũ sắc từ rau củ quả
- Khi gạo đã nở và chín, tưới phần nước còn lại lên gạo, đảo đều và hấp thêm trong 10 – 15 phút để gạo ngấm màu và đẹp hơn. Rưới thêm nước cốt dừa lên để xôi mềm và thơm hơn.
- Để xôi bóng và ngon hơn, rưới thêm chút dầu ăn vào từng phần xôi, đun thêm 1 – 2 phút và tắt bếp.
Thành phẩm Xôi ngũ sắc từ rau củ quả
Xôi ngũ sắc sau khi nấu sẽ có màu đẹp mắt, vị thơm ngon mềm dẻo, hấp dẫn. Người xưa thường tin rằng nếu ai nấu xôi cho ra màu chuẩn, tươi nhất và đẹp mắt nhất, thì được coi là người khéo tay, làm ăn phát đạt, gia đình hạnh phúc. Món xôi ngũ sắc từ rau có thể ăn kèm với giò, chả, thịt kho, ruốc, muối lạc…
3. Xôi mít ngũ sắc thơm lừng
Xôi mít ngũ sắc kết hợp hương vị thơm ngon ngọt của mít và màu sắc bắt mắt từ từng hạt gạo khác nhau. Cách làm này sử dụng chất tạo màu từ các loại rau củ, quả như nghệ, lá dứa, đậu biếc…
Nguyên liệu làm Xôi mít ngũ sắc
- Gạo nếp 1.5kg
- Mít chín 500g
- Lá cẩm 150g
- Lá dứa 150g
- Hoa đậu biếc khô hoặc tươi 150g
- Nghệ tươi
- Nước cốt dừa
Cách nấu xôi mít ngũ sắc
Bước 1: Chuẩn bị nguyên liệu
- Gạo được vo sạch, ngâm trong nước từ 6 – 8 tiếng để gạo nở và trở nên mềm.
- Mít được tách ra thành từng múi, loại bỏ hạt mít bằng cách rạch 1 đường dọc theo chiều múi để giữ độ tươi ngon. Đặt mít vào túi kín hoặc hộp trong ngăn mát tủ lạnh.
- Nghệ tươi sau khi rửa sạch, thái nhỏ và giã nhuyễn, hòa tan trong 1 lít nước. Lọc qua rây để chắt lấy nước nghệ, loại bỏ phần bã nghệ.
- Lá cẩm sau khi rửa sạch, thái khúc và đun sôi trong 1 lít nước khoảng 15 phút để có nước hòa tan màu tím. Lọc để lấy nước, loại bỏ cặn lá.
- Lá dứa sau khi rửa sạch và cắt nhỏ, giã nhuyễn và hòa tan trong 1 lít nước. Lọc để lấy nước.
- Hoa đậu biếc tươi sau khi rửa sạch, đun sôi trong 1 lít nước trong 15 phút. Vớt hoa ra để lấy phần nước.
- Đối với đậu biếc khô, đưa hoa vào tô lớn và đổ nước đun sôi, đậy nắp kín trong 15 phút. Vớt hoa ra để lấy nước.
Bước 2: Ngâm gạo nếp
- Gạo nếp sau khi ngâm mềm, vớt ra rửa sạch và chia thành 5 phần. Ngâm mỗi phần với màu đã tạo, giữ 1 phần để ngâm cùng nước lọc. Ngâm trong 2 – 3 tiếng, sau đó đổ ra để ráo nước. Trộn đều các loại gạo để tạo hỗn hợp đa màu sắc.
Bước 3: Hấp xôi mít ngũ sắc
- Cho 500ml nước vào nồi, đun sôi và đổ gạo nếp vào xửng hấp. Dàn đều để đảm bảo chín đều hơn trong thời gian 30 – 45 phút. Hoặc có thể hấp cùng nước dừa tươi để xôi chín dẻo và thơm mùi dừa.
- Để màu sắc xôi tươi tắn và đậm hơn, thêm vài giọt tinh dầu từng loại gạo khi ngâm. Sẽ mang lại màu sắc đẹp và hương thơm đặc trưng khi hấp.
Thành phẩm xôi mít ngũ sắc
Sau khi xôi chín, xới ra đĩa và chèn vào múi mít thơm ngon. Xôi mít ngũ sắc vừa đẹp mắt vừa thơm ngon, là sự lựa chọn hoàn hảo cho gia đình và những người thân yêu.
Dưới đây là những cách làm xôi ngũ sắc thơm ngon, dễ làm. Hy vọng những chia sẻ này sẽ mang lại nhiều món mới và công thức hấp dẫn cho bạn trong bếp nhà!