Mẫu văn Phân tích 13 câu đầu bài ‘Vội vàng’ của Xuân Diệu
I. Bố cục Phân tích 13 câu đầu bài thơ ‘Vội vàng’ của Xuân Diệu (Hoàn chỉnh)
1. Giới thiệu
- Tổng quan về tác giả Xuân Diệu và bài thơ ‘Vội vàng’.
- Giới thiệu nội dung 13 câu đầu của bài thơ.
2. Phần chính
a. Phân tích 4 câu đầu đoạn thơ
- Viết ngắn gọn, súc tích, nhấn mạnh vào ý chí của chủ thể.
- Câu mở đầu bằng cụm từ ‘Tôi muốn’ thể hiện tính chủ động mạnh mẽ của người thơ.
II. Mẫu văn Phân tích 13 câu đầu bài ‘Vội vàng’
1. Phân tích 13 câu đầu bài thơ ‘Vội vàng’ của Xuân Diệu, mẫu số 1 (Chuẩn):
Xuân Diệu đã trở thành biểu tượng của sự trẻ trung, tình yêu và niềm đam mê tuổi xuân. Những chủ đề này đã chiếm vị trí quan trọng trong sự nghiệp sáng tác thơ của ông trước thời điểm cách mạng tháng Tám. Bằng mười ba câu thơ đầu tiên của bài thơ ‘Vội vàng’, ông đã thể hiện một tâm hồn yêu đời, đam mê cuộc sống mãnh liệt.
Ít nhà thơ trong thời kỳ trung đại dám mạnh mẽ thể hiện cái tôi cá nhân của mình. Tuy nhiên, khi tham gia vào phong trào Thơ mới, cái tôi của Xuân Diệu đã tỏa sáng một cách độc đáo và đầy bản lĩnh:
‘Tôi mong muốn dừng ánh nắng
Để màu sắc không phai nhạt đi
Tôi ước ao giữ lại cơn gió
Để hương thơm không bay đi’.
Mùa xuân và tuổi trẻ là những khoảnh khắc đẹp nhất trong cuộc đời mỗi người. Bốn câu thơ ngắn này, như tiền đề của bài thơ, thể hiện mong ước chiếm lấy quyền lực của thi sĩ trong việc tạo dựng vẻ đẹp tự nhiên. Xuân Diệu muốn ngăn chặn thời gian để giữ lại những khoảnh khắc tuyệt vời nhất, đáng nhớ nhất. Ông khao khát giữ lại ánh nắng để ‘màu sắc không phai’, giữ lại cơn gió để cuộc sống luôn tràn ngập hương thơm. Ý thức của con người trong việc kiểm soát tự nhiên được thể hiện rõ qua khao khát của Xuân Diệu. Tuy nhiên, ông cũng nhận thức rằng con người không thể chống lại luật lệ của tự nhiên, không thể kiểm soát những thứ mong manh, ngắn ngủi, không thể tồn tại mãi mãi. Thế giới chỉ có thể tồn tại mãi mãi trong lòng của ta khi có phép màu. Đồng thời, khao khát này cũng phản ánh sự ham muốn sống sâu sắc và quan niệm về thời gian của Xuân Diệu. Thời gian diễn ra một cách tuyến tính, không thể quay lại sau khi đã trôi qua, vì vậy, nhà thơ khao khát giữ ánh nắng, giữ gió để tận hưởng toàn bộ vẻ đẹp của thế giới.
Bài văn Phân tích 13 câu đầu bài ‘Vội vàng’ của Xuân Diệu được lựa chọn
Ý thơ dâng trào cùng cảm xúc trong những câu ngũ ngôn đã thể hiện được ước muốn chân thành và sáng tạo của Xuân Diệu. Đặc biệt, sự xuất hiện của chủ thể trữ tình, cái tôi cá nhân đã vượt ra khỏi những hệ thống ràng buộc, quy ước của văn học trung đại. Nhân vật trữ tình tự xưng là ‘tôi’ với sự tự tin và quyết đoán. Cái tôi cá nhân đó không lẻn vào trong cái ‘ta’ chung của cộng đồng, dân tộc, mà nó đứng một mình, tự do bởi với Xuân Diệu, cái tôi là lẽ sống:
‘Ta là Một, là Độc nhất, là Thượng đế
Không ai là ngang bằng cùng ta’.
Sự lặp lại về cấu trúc và hình thức ở các câu thơ 1-3, câu thơ 2-4 cùng với nhịp điệu nhanh, sôi động đã một lần nữa làm nổi bật mong ước kiểm soát vũ trụ của Xuân Diệu.
Trong khi các nhà thơ trung đại mơ về thế giới tưởng tượng, Xuân Diệu lại phát hiện ra một thiên đường trên thực tế, ngay trước mắt con người:
‘Của chú ong này đây tuần tháng mật
Này đây bông hoa của đồng nội xanh mướt
Này đây lá của cành tơ lung linh phơi phới
Của chú chim yến này đây khúc tình si
Và đây là ánh sáng chớp nhấp nháy hàng mi
Mỗi buổi sớm, thần Vui vẫn gõ cửa
Tháng giêng ngọt ngào như một cặp môi gần’.
Các dòng thơ tiếp theo là lời giải thích về nguyên nhân tại sao nhà thơ muốn ‘tắt nắng’, ‘buộc gió’. Ánh mắt ‘xanh non’, ‘biếc rờn’ của thi sĩ về mùa xuân đã nhận ra vẻ đẹp của cuộc sống, thiên nhiên với những thực đơn phong phú. Mùa xuân của chú ong bướm, cỏ cây, hoa lá, mùa xuân của sự sống tràn đầy. Mùa xuân được phát hiện qua vẻ đẹp của tháng giêng với những điều tinh túy nhất. Có thể nói đó là một bức tranh tuyệt đẹp, một khu vườn tình ái đầy hương sắc của mùa xuân trên mặt đất. Chỉ có Xuân Diệu mới nhìn thấy được ‘tuần tháng mật’ của chú ong bướm, thấy được sắc xanh non của cành tơ với những chiếc lá đang ‘phơi phới’. Tất cả vẻ đẹp ấy như được trưng bày trước mắt nhà thơ và bạn đọc qua từ ngữ ‘này đây’. Chỉ có nhà thơ ấy mới thấy được những bông hoa của đồng nội và nghe được khúc tình si của chim yến. Và cũng chỉ có ông mới cảm nhận được: ‘Tháng giêng ngọt ngào như một cặp môi gần’.
Mùa xuân đẹp và quyến rũ như đôi môi của thiếu nữ và tháng giêng là tháng đẹp nhất trong mùa xuân. Tác giả sử dụng từ ‘ngọt ngào’ để thể hiện một khao khát, một cảm nhận riêng biệt đến lạ lùng mà ta chỉ có thể gặp ở Xuân Diệu. Ông như một họa sĩ tài năng đứng trước bức tranh thiên nhiên tươi đẹp để chỉ cho chúng ta thấy vẻ tươi non, nõn nà của mùa xuân. Mùa xuân đẹp và tình tứ, mọi vật đều có đôi, gắn bó, quấn quýt với nhau một cách thân mật. Những cặp đôi gắn bó với nhau trong sự ngọt ngào, say đắm, hương gắn kết với hoa để khoe sắc trên đồng nội ‘xanh rì’. Những cánh yến trên bầu trời đang chao liệng để gửi gắm lời yêu thương cho nhau mỗi độ xuân về.
Tác giả đã chọn con người làm mẫu mực cho cái đẹp để nét vẽ của mình in sâu vào tâm trí của người thưởng thức. Thiên đường, bữa tiệc của thiên nhiên đều có trong cuộc sống này, có trong tầm tay của con người. Đoạn thơ như một bản nhạc êm đềm mà Xuân Diệu sử dụng để ‘cháy cảnh bồng lai và dẫn ai đó về hạ giới’, về với nơi cư trú của mùa xuân, tình yêu và tuổi trẻ. Phương pháp liệt kê khiến cho những vẻ đẹp của mùa xuân được trình bày một cách sống động và chân thực.
Có thể nói, chỉ với Xuân Diệu, vẻ đẹp của mùa xuân mới hiện hữu hoàn hảo và non nớt. Sự sống như mở ra một bữa tiệc hoành tráng mà mỗi người là một vị khách được mời tham dự. Nhà thơ đã ‘say mê với tình yêu, nhiệt huyết với mùa xuân, đắm chìm trong ánh nắng, rung động với bướm chim’. Ông đã mở toang tất cả các giác quan để thưởng thức vị ngọt, hương thơm đậm đà của mùa xuân và sự sống ‘phơi phới’. Đôi mắt tinh tế của Xuân Diệu đã nhận ra sức sống mới mẻ, một năng lượng trẻ trung, một mùa xuân đẹp đẽ làm say đắm lòng người. Nhà thơ khao khát giữ lại tất cả vị ‘ngon’ của tình yêu và mùa xuân khi chúng đang trong thời kỳ đẹp nhất về màu sắc.
Xuân Diệu đang lạc mình trong thế giới kỳ diệu của cuộc sống, vũ trụ thì đột nhiên tỉnh giấc:
‘Tôi hạnh phúc. Nhưng vội vã một nửa
Tôi không đợi mùa hạ mới mong đến xuân’.
Cảm giác sung sướng của nhà thơ trước sự tuyệt vời của thiên nhiên chẳng kéo dài, chỉ còn lại một nỗi vội vàng. Xuân Diệu nhận ra sự trôi chảy của thời gian, sự mong manh của cuộc sống, và chính vì thế ông sống vội vã để thưởng thức sự tuyệt vời ở đây.
Tóm lại, mười ba câu đầu của ‘Vội vàng’ đã truyền đạt quan niệm về cuộc sống của Xuân Diệu: thiên đường không cách xa mà nó tồn tại ngay dưới chân chúng ta, giữa thế giới này.
KẾT THÚC
Bài viết trên giới thiệu về tác giả Xuân Diệu và bài thơ ‘Vội vàng’. Bốn câu đầu thể hiện ước muốn của nhà thơ giữ lại vẻ đẹp của cuộc sống và thiên nhiên. Những dòng thơ tiếp theo tạo nên bức tranh tươi đẹp, thiên đường trên mặt đất. Nhưng nhà thơ cũng nhận ra sự trôi chảy của thời gian và sống vội vã để thưởng thức vẻ đẹp này. Cuối cùng, mười ba câu đầu của bài thơ ‘Vội vàng’ đã truyền đạt quan niệm về cuộc sống và quan niệm của Xuân Diệu.
