Nhiều người khi nói về lễ cúng thôi nôi và đầy tháng thì thường nghĩ ngay đến những món xôi đậu trắng, những món chè trôi nước thường để cúng cho 12 Bà Mụ và 3 Đức Thầy. Nhưng bên cạnh đó luôn có một câu hỏi rằng tại sao, cứ thôi nôi là phải cúng xôi và chè mà lại không thể thay đổi bằng những lễ khác. Hãy cùng tìm hiểu liệu đây có phải do người đời trước bắt chước theo hay xôi chè cúng thôi nôi còn có một ý nghĩa nào khác.

Cùng nhìn lại một chút về lịch sử và địa lý của Việt Nam khi đất nước ta là một cái nôi của nền văn minh lúa nước với nền nông nghiệp phát triển mạnh mẽ ở hai miền đồng bằng vô cùng lớn là đồng bằng sông Hồng và đồng bằng Sông Cửu Long. Cuộc sống ông cha ta gắn liền với những cây mạ non, cây lúa và đến ngày đơm bông, thu hoạch cho ra hạt nếp, hạt gạo để rồi mang lại nguồn lương thực nuôi sống bản thân gia đình với cơm, xôi, cháo chè. Chính vì đây là một quá trình gắn liền với cuộc sống của cha ông nên để cảm ơn đất trời đã ban nguồn sống cho con người nên xôi chè mới được xuất hiện trong mỗi lễ cúng.

Xôi chè đại diện cho sự phồn thịnh, ấm no của mỗi một con người nên việc cúng xôi chè vừa tưởng nhớ mà còn vừa là một mong muốn vô cùng giản đơn đó chính là cầu xin về một tương lai no ấm đủ đầy với những đứa con trẻ của họ. Cũng như họ cầu mong sự phát triển của con cái sẽ như sự phát triển tươi tốt của những cây lúa.

Không chỉ trong ngày lễ thôi nôi mà xôi chè còn là một trong những lễ cúng trong rất nhiều các lễ khác cho thấy sự cầu bình an, ấm no luôn hiện hữu trong mỗi con người hiện nay. Xôi chè không biết xuất phát tự khi nào nhưng ta hoàn toàn có thể thấy được sự quan trọng của những món ăn này trong những câu ca dao của người Việt như:

Ăn trầu thì phải có vôi
Cúng rằm thì phải có xôi có chè.

Điều này cho thấy việc cúng xôi chè nói chung và xôi chè nói riêng là một bản sắc dân tộc của người Việt Nam. Dù đất nước, xã hội, con người có phát triển ra sao thì vẫn đều phải dựa vào truyền thống, bản sắc, và phong tục tập quán ngàn đời của người Việt.